2010-04-15

Słoneczne Zakopane

Mamy szanse na budowę kolektorów słonecznych w naszym mieście! 2W Urzędzie Miasta Zakopane  26 kwietnia 2010 roku odbyły się dwa spotkania konsultacyjne, podczas których zaprezentowano warunki współuczestnictwem w projekcie. Zaproszeni eksperci wyjaśnili działanie kolektorów solarnych tzw. solarów, określili koszt instalacji dla gospodarstw domowych i udzielili odpowiedzi na pytania. Spotkania cieszyły się bardzo dużym zainteresowaniem zakopiańczyków. Podczas spotkań rozdano umowy, które należy wypełnić i złożyć w Urzędzie Miasta Zakopane najpóźniej do 7 maja 2010 roku. Szczegółowych informacji na temat projektu udziela Biuro Współpracy Europejskiej pod numerem telefonu: 18 20 20 450.

W związku z ogłoszonym naborem wniosków aplikacyjnych w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego - Działanie 7.2 „Poprawa jakości powietrza i zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii", w oparciu o wyniki ankiety dotyczącej ekologicznych i odnawialnych źródeł energii, przeprowadzonej wśród mieszkańców Zakopanego oraz zaistniałą możliwością pozyskania funduszy unijnych na realizację inwestycji, polegającej na zakupie i instalacji kolektorów słonecznych dla mieszkańców gminy - Urząd Miasta Zakopane rozpoczyna przygotowania do złożenia wniosku aplikacyjnego dla projektu zakupu i instalacji kolektorów słonecznych.

Warunkiem przystąpienia do prac przygotowawczych nad projektem zakupu i instalacji kolektorów w indywidualnych gospodarstwach domowych, jest wyrażenie przez mieszkańców Zakopanego odpowiedniego zainteresowania wspólną realizacją tego przedsięwzięcia. Duże zainteresowanie pozwoli na kompleksową realizację projektu i zwiększy szansę na znaczące dofinansowanie projektu przez UE. Umowy mogą Państwo pobrać ze strony internetowej Urzędu Miasta Zakopane www.zakopane.eu. Po wypełnieniu umowy należy przekazać do Urzędu Miasta Zakopane, ul. Tadeusza Kościuszki 13, najpóźniej do 7 maja 2010 roku.

OPIS PROJEKTU

Część A: Uwarunkowania techniczne realizacji projektu

1. Zainteresowany uczestnictwem w projekcie mieszkaniec Zakopanego musi posiadać własne źródło CWU (ciepłej wody użytkowej) w formie: pojemnościowej termy gazowej bądź elektrycznej, pojemnościowego zasobnika współpracującego z kotłem gazowym, olejowym lub węglowym.
2. Przyjęto założenie, że instalacja solarna będzie składała się z kolektora oraz zasobnika ze sterowaniem procesem odzyskania ciepła. Na taki cel potrzebna będzie odpowiednia powierzchnia w budynku – ok. 6 m².
3. Przy doborze instalacji solarnej przyjęto uśrednione parametry tak, aby zapewnić dla mniejszych gospodarstw domowych pokrycie zapotrzebowania ciepła na poziomie 60% rocznie, w większych gospodarstwach na poziomie 40% rocznie.

System doboru wielkości instalacji solarnej do potrzeb użytkownika
Dostępne na rynku kolektory słoneczne posiadają zbliżoną powierzchnię absorbera, czyli materiału, który z promieni słońca (UV) wytwarza ciepło do produkcji CWU.Wartość ta to około 2m2 na kolektor słoneczny. Przybliżona technologia oferowanych na rynku kolektorów daje nam możliwość przyjęcia następujących założeń do obliczeń: 2m2 = 1 kolektor słoneczny = w okresie maj - wrzesień od 100 do 150L ciepłej wody użytkowej o temp 45 stopni C na dzień. Temperatura komfortu dla potrzeb CWU to wartość od 38 stopni C.
Gospodarstwo domowe może przeanalizować zużycie wody użytkowej i uwzględnić tę wartość do doboru zestawu lub (jak to się robi w projektach budowlanych) założyć normy zużycia CWUna liczbę mieszkańców (do obliczeń zakłada się zużycie 100 L CWU / osobę / dobę). W związku z tym możemy założyć iż dla gospodarstwa domowego o liczbie mieszkańców:
3 osoby - potrzeba wymiennika na CWU o pojemności 300L współpracującego z 2 kolektorami słonecznymi
4 - 6 osób - potrzeba wymiennika na CWU. o pojemności 300 L, współpracującego z 3 kolektorami słonecznymi (ta sama pojemność wymiennika, ale dodatkowy kolektor powodują szybszą pracę układu, co efektywnie podnosi sprawność nagrzania zbiornika do 45 stopni C)
7 - 9 osób - potrzeba wymiennika na CWU o pojemności 500 L, współpracującego z 5 kolektorami słonecznymi.

Większość oferowanych na rynku rozwiązań zakłada tego typu parametry. Różnice są niewielkie i wynikają często z różnic w budowie kolektora, konstrukcji mocującej kolektor do dachu lub indywidualnych uwarunkowań miejsca instalacji – nasłonecznienie.
Producenci zadbali również o rozwiązanie problemu, jakim jest znalezienie miejsca w kotłowni dla drugiego, obok już istniejącego zbiornika CWU. Wielu producentów w ofercie ma zbiorniki z dwoma wężownicami, jedna dla kolektorów słonecznych druga dla obecnego źródła ciepła ( piec gazowy lub olejowy). Są także dostępne zbiorniki, które posiadają „gniazdo” na grzałkę elektryczną, dzięki czemu mamy w zbiorniku na CWU także opcję tradycyjnej termy.

4. Proponowany w projekcie zestaw solarny będzie składał się z następujących elementów: a) kolektorów, b) zasobnika, c) układu pompowego, d) układu bezpieczeństwa, e) układu hydraulicznego, f) sterowania, g) izolacji, h) stelaży do mocowania kolektorów.

5. Po analizie aspektów technicznych i ekonomicznych podjęto wstępną decyzję o zastosowaniu kolektorów płaskich, które są powszechnie stosowane w przypadku wykorzystania energii słonecznej do podgrzewania CWU.

Dlaczego kolektor płaski, a nie próżniowy?

Instalacja kolektorów słonecznych musi mieć określony cel.
Jeżeli takim jest wsparcie produkcji CWU, to warto tak dobrać wielkość instalacji i technologię (płaski czy próżniowy), by zoptymalizować udział zysków z pracy kolektora, jednocześnie minimalizując koszt samych urządzeń. Trzymając się tej zasady osiągniemy najkrótszy czas zwrotu z inwestycji. Kolektory próżniowe są droższe od kolektorów płaskich, w zależności od producenta różnice wahają się, ale można uśrednić, że jest to rozwiązanie technologicznie. droższe o około 30%.

Koszty eksploatacyjne kolektorów słonecznych próżniowych są znacznie wyższe od kolektorów płaskich.
Układ solarny wypełniony jest glikolem, specjalną cieczą, która pracuje pomiędzy kolektorami na dachu a zbiornikiem w kotłowni. To on nagrzewając się w kolektorze, oddaje ciepło wodzie w wymienniku CWU. Płyn ten z czasem wymaga wymiany (raz na 3 – 5 lat). Zużycie glikolu zależy od tego, jak często i długo był poddawany wysokim temperaturom. Tutaj ważny staje się współczynnik stagnacji kolektora, czyli wartość wyrażona w stopniach C, jaką może osiągnąć kolektor wystawiony na pełne słońce bez oddawania tej temperatury do zbiornika CWU (przypadek, kiedy mamy zagrzany zbiornik CWU, pompa solarna nie jest włączona, czyli glikol stoi, a słońce nadal operuje na kolektorze).
Przy kolektorze próżniowym jest to (w zależności od producenta) od 280 do ponad 300 stopni, dla kolektora płaskiego wartość ta waha się od 120 do 180 stopni. W rzeczywistości, w trakcie użytkowania instalacji solarnej, jest to bardzo ważne, gdyż tego typu sytuacje zdarzają się często w okresach letnich, kiedy np. wyjedziemy na weekend czy wakacje i nie ma zużycia ciepłej wody użytkowej.
W przypadku układu na kolektorach próżniowych może się okazać, że glikol został zagotowany i musi zostać natychmiast wymieniony. Cały układ, czyli kolektory, rury miedziane i wężownica w wymienniku, są narażone na korozję, co mocno przyspiesza proces starzenia się tych elementów. Zbyt częste sytuacje przegrzewania się układu powodują niejednokrotnie przepalenie kolektora próżniowego i konieczność jego wymiany.
Dodatkowym walorem kolektorów płaskich jest fakt, że producenci zaczęli wprowadzać systemy studzenia kolektorów nocą, co skutecznie zabezpiecza instalacje przed przegrzaniem. Tego rozwiązania ze względów technicznych nie da się zastosować w instalacjach z kolektorami próżniowymi.

Kolektory próżniowe są bardziej podatne na zabrudzenia,
Nie stanowią one, tak jak kolektory płaskie, konstrukcji o jednolitej powierzchni, toteż często na nich zalegają różnego rodzaju zanieczyszczenia, co wymaga dodatkowych prac oczyszczających. Ze względu na to, że kolektory są w większości przypadków zamontowane na dachu, nie będzie to łatwe dla użytkownika. Warto też zwrócić uwagę na występowanie lub też narażenie na występowanie usterek w kolektorach płaskich i próżniowych. Te drugie są „nowością” na rynku odnawialnych źródeł energii, mają oczywiście certyfikaty, ale nie są tak dopracowane jak kolektory płaskie, które zapoczątkowały erę kolektorów słonecznych i nadal są modernizowane.

Niezawodność płaskich kolektorów słonecznych jest tak wysoka, że przyjmuje się sprawność układu solarnego w tej technologii na 20 lat, bez zauważalnych strat jakości. Wynika to z lat doświadczeń i miliona instalacji na całym świecie, które udowadniają sprawność tej technologii. Kolektory próżniowe są, jak na razie, marginalnym produktem na rynku kolektorów słonecznych, co widać na największym w Europie rynku odnawialnych źródeł energii, jakim są Niemcy. Być może wynika to jeszcze z awaryjności, między innymi rur próżniowych oraz wyżej opisanych problemów z glikolem. Tego typu instalacje są czułe na przegrzewanie, a co za tym idzie, muszą być bardzo dobrze dobrane do potrzeb użytkownika.

Część B: Uwarunkowania prawne realizacji projektu
W celu prawidłowej realizacji projektu, w zgodzie z zasadami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2007-2013, przygotowaliśmy dla Państwa projekty dwóch umów, których podpisanie oznaczać będzie zobowiązanie właściciela budynku do uczestnictwa w przedsięwzięciu na zasadach w nich określonych. Warunkiem uczestnictwa w projekcie będzie jednoczesne podpisanie przez właściciela danej nieruchomości dwóch umów (umowy użyczenia oraz umowy na dostawę i montaż), które stanowią integralną całość.

Uwaga! Zgodnie z systemem doboru wielkości instalacji solarnej do potrzeb użytkownika, opisanym w części A, przygotowaliśmy dla Państwa trzy wersje umów, odpowiadających deklarowanej liczbie mieszkańców, na stałe przebywających w budynku, w którym zainstalowany zostanie zestaw kolektora słonecznego (odpowiednio umowy dla gospodarstw, w których mieszkają na stałe 1-3 osoby, 4-6 osób i 7-9 osób). Umowy te różnią się jedynie wielkością i szacunkową wartością instalacji oraz wartością niezbędnego wkładu własnego ze strony właścicieli.

Umowa użyczenia
Zgodnie z zasadami MRPO gmina pragnąca zrealizować projekt polegający na zakupie i instalacji zestawów kolektorów słonecznych w indywidualnych gospodarstwach domowych w ramach Działania 7.2 MRPO Województwa Małopolskiego zobowiązana jest do zawarcia z mieszkańcami (beneficjentami ostatecznymi) umów, które zapewnią jej, jako wnioskodawcy, prawo do władania infrastrukturą (zestawami kolektorów słonecznych) oraz częścią nieruchomości. W związku z tym warunkiem formalnym przystąpienia Miasta do projektu i złożenia wniosku aplikacyjnego o fundusze UE jest zabezpieczenie prawa Miasta do władania częścią nieruchomości prywatnej, niezbędnej do zainstalowania i prawidłowej eksploatacji zestawu kolektora słonecznego. W wyniku przeprowadzonych konsultacji prawnych przygotowaliśmy dla Państwa projekt umowy użyczenia, który od momentu jej podpisania oraz w okresie 5 lat od zakończenia inwestycji, gwarantować będzie Gminie, jako wnioskodawcy i beneficjentowi dofinansowania UE, prawo do władania częścią Państwa nieruchomości zgłoszonej do projektu. Prawo do władania częścią Państwa nieruchomości, na podstawie podpisanej umowy użyczenia, wykorzystane będzie wyłącznie w celu realizacji projektu pn. „Ekologiczne partnerstwo na rzecz zrównoważonego rozwoju Miasta Zakopane –Słoneczna Gmina” obejmującego zakup i instalację zestawów kolektorów słonecznych płaskich w indywidualnych gospodarstwach domowych mieszkańców Miasta. Jednocześnie informujemy, że warunkiem koniecznym realizacji zobowiązań wynikających z podpisanych umów jest złożenie przez właściciela danego budynku w dniu podpisania umowy aktualnego odpisu z księgi wieczystej. Konieczność potwierdzenia własności budynków zgłoszonych do projektu z danymi zadeklarowanymi w umowach jest warunkiem formalnym do złożenia przez Gminę wniosku aplikacyjnego do MRPO.

Umowa na realizację dostawy i montażu zestawu kolektora słonecznego w budynku mieszkalnym Właściciela
Umowa te reguluje wzajemne prawa i obowiązki miasta oraz właścicieli budynków zgłoszonych do instalacji zestawów kolektorów słonecznych. Zgodnie z zasadami MRPO gmina pragnąca zrealizować projekt polegający na zakupie i instalacji zestawów kolektorów słonecznych w indywidualnych gospodarstwach domowych w ramach Działania 7.2 <RPO Województwa Małopolskiego, zobowiązana jest do zachowania własności zakupionej infrastruktury – w tym przypadku zestawów kolektorów słonecznych - przez cały czas trwania projektu, tj. minimum 5 lat, licząc od dnia zatwierdzenia końcowego raportu z realizacji projektu. Po tym okresie zestaw przechodzi na własność właścicieli budynków.

Część C: Uwarunkowania finansowe realizacji projektu
W budżecie projektu przyjęto założenie, że łączny koszt pojedynczej instalacji solarnej (wraz z jej instalacją w budynku) wynosi orientacyjnie od 14 do 20 tys. zł brutto, w zależności od doboru wielkości instalacji solarnej do potrzeb użytkownika opisanego w części A. Koszt ten wynika z przeprowadzonej analizy rynku oraz uśrednionych opinii ekspertów, dotyczących wyceny proponowanego w projekcie zakresu rzeczowego dla pojedynczej instalacji. Ostateczny koszt instalacji wykonywanej dla mieszkańców w ich budynkach mieszkalnych znany będzie po rozstrzygnięciu procedury przetargowej, po podpisaniu przez Miasto Zakopane umowy o dofinansowanie projektu oraz po dokonaniu przez firmę dostarczającą i montującą zestawy kolektorów indywidualnych projektów i wycen w gospodarstwach domowych.

Mieszkańcy zainteresowani realizacją projektu w swoich budynkach mieszkalnych, w przypadku podpisania umowy z gminą, zostaną zobowiązani jako strona umowy do pokrycia co najmniej 15% wartości całości instalacji kolektora słonecznego. Wartość wkładu własnego na poziomie 15% odpowiada zapisom MRPO Województwa Małopolskiego. Jednakże praktyka naborów wniosków w ramach MRPO wskazuje, że poziom wymaganego wkładu własnego może być zwiększony wskutek uchwały Zarządu Województwa Małopolskiego. W związku z tym, dla zabezpieczenia prawidłowej realizacji projektu, określono w umowach, że poziom maksymalnego wkładu własnego, koniecznego do poniesienia przez mieszkańca, wynosi do 25% całkowitej wartości zestawu wraz z montażem, wycenionego na podstawie indywidualnych projektów po wyłonieniu firmy-Wykonawcy w przetargu. W umowie podano jednocześnie maksymalne progi kwot wkładu własnego, wymaganego od właścicieli budynków w celu realizacji projektu.

Planowane umowy z mieszkańcami będą wykonalne w części zobowiązań finansowych tylko w przypadku, gdy Miasto Zakopane jako wnioskodawca uzyska dotację UE. W przeciwnym wypadku umowy nie będą zrealizowane. Mieszkańcy zostaną wezwani do zapłaty kwoty odpowiadającej wkładowi własnemu nie wcześniej niż po rozstrzygnięciu przetargu na zaprojektowanie, dostawę i montaż zestawów kolektorów słonecznych w indywidualnych gospodarstwach domowych oraz po wykonaniu indywidualnych projektów i wycen w budynkach.

Tekst i zdjęcia: Biuro Współpracy Europejskiej

(EM)