2011-10-27

Ratujemy świadectwa naszej historii

Burmistrzowie co roku uczestniczą w kweście. Fot. Agata Pacelt

Już po raz dwudziesty,  1 listopada na dwóch zakopiańskich cmentarzach odbędzie się Zaduszkowa Kwesta na Rzecz Ratowania Zabytkowych Nagrobków, zorganizowana przez Towarzystwo Opieki nad Zabytkami – Oddział Podhalański im. Stanisława Witkiewicza. Zbiórka będzie prowadzona od godz. 8.00 do 19.00 na Starym i Nowym Cmentarzu.

Kwestę zapoczątkowała w roku 1991 ówczesna Miejska Konserwator Zabytków - Agnieszka Grzegorczyk Sikorska. Od roku 1993 patronat nad kwestą przyjęło reaktywowane wówczas Towarzystwo Muzeum Tatrzańskiego., klika lat później w organizację kwesty czynnie włączyło się Towarzystwo Opieki nad Zabytkami - Oddział Podhalański im. Stanisława Witkiewicza. W tym roku Towarzystwo całkowicie przejęło patronat i organizację kwesty.

Fundusze zebrane podczas zeszłorocznej kwesty przeznaczono w tym roku tylko na renowację mogił na Pęksowym Brzyzku. Prace konserwatorskie nad kilkoma kamiennymi nagrobkami dobiegają właśnie końca. Odnowiono siedem kamiennych nagrobków, a osiem dokładnie oczyszczono. Pełną konserwacja objęto cztery nagrobki kamienne, trzy poddano renowacji: dokładnej pielęgnacji i drobnym naprawom.

Odnowione nagrobki znajdują się w końcowej części nekropolii . Są to: sarkofag prof. Władysława Folkierskiego (przy głównej alei), dwa pomniki zwieńczone krzyżami (Edwarda Fedorowicza i Stanisława Wojnarskiego) i nagrobek Antoniny Plewkiewiczowej, o fantazyjnym kształcie przypominającym barokową facjatę. Ich konserwacja polegała na likwidacji mikroflory (mchów, glonów, porostów), dezynfekcji, odczyszczeniu i odsoleniu kamienia, usunięciu starego kiltu i uzupełnieniu ubytków, zabezpieczaniu antykorozyjnym i malowaniu żelaznych ogrodzeń (Folkierski i Plewkiewiczowa). W przypadku jednego przechylonego krzyża doszły dodatkowe prace (demontaż, budowa fundamentu, założenie izolacji poziomej i pionizacja nagrobka). Pomnik Antoniny Plewkiewiczowej, leżący w najbardziej zacienionym i zawilgoconym miejscu, został okopany i zdrenowany.

Dodatkowo, w pobliżu grobowca Folkierskiego, dokonano pielęgnacji trzech innych zaniedbanych nagrobków: Tadeusza Marka Sadowskiego, Anieli Semków i Heleny Majewskiej. Wszystkie wymienione prace konserwacyjne wykonują: Regina Mrowca – Kenar, Ida Skowrońska, Agata i Andrzej Wolakowie. Koszt tych prac zamknie się kwotą 13 tys. zł. Przy okazji prac konserwatorskich gratisowo umyto kamienne elementy mogił Rodziny Chramców, Marii Witkiewiczowej i Stanisława Witkiewicza, a także kamienne nagrobki Tytusa Chałubińskiego, Kazimierza Przerwy – Tetmajera, Władysława Orkana, Anny Gąsienicy i księdza Zbigniewa Wiśniowskiego.

W sezonie letnim doraźnie drobne prace porządkowe i pielęgnacyjne na Starym Cmentarzu wykonywali członkowie Towarzystwa Opieki nad Zabytkami. Pielono mogiłę Rodziny Chramców, Stanisława Witkiewicza , małe groby dziecięce w środku cmentarza i kilkanaście zaniedbanych na końcu cmentarza. Udało się też zaktywizować harcerki z zakopiańskiej drużyny wędrowniczek Hufca Tatrzańskiego, które zajęły się pielęgnacją opuszczonych mogił, wytypowanych przez TOnZ

Obecnie trwają jesienne prace porządkowe i grabienie liści Wykonują je, jak co roku uczniowie Zespołu Szkół Budowlanych pod nadzorem swoich nauczycieli. Zajęli się tym także na Nowym ( choć też już starym , bo ponad 100-letnim ) Cmentarzu przy ul. Nowotarskiej. Obie nekropolie ozdobiły też drewniane kwiaty, wykonywane przez uczniów pierwszych klas z Zespołu Sztuk Plastycznych. Do grona ludzi dobrej woli dołączyli też Wojciech Gąsienica Walczak z zięciem Wojciechem Gąsienicą Sieczką. Wykonali oni i podarowali już na zeszłoroczną kwestę nową szkatułkę w pięknej, kowalskiej oprawie. Wszystkim naszym Przyjaciołom serdecznie dziękujemy za pomoc.

Tekst:  Agata Nowakowska -Wolak

Zdjęcia:  Agata Nowakowska-Wolak, Agata Pacelt i PodhalAński Serwis Informacyjny WATRA

(EM)